Proverbs 24

1 ^aTiga kũiguĩra andũ arĩa aaganu ũiru,
na ndũkanerirĩrie thiritũ yao,
2 ^bnĩgũkorwo ngoro ciao ithugundaga o haaro,
na mĩromo yao yaragia ũhoro wa kũrehere andũ thĩĩna.

3 ^cNyũmba yakagwo na ũũgĩ,
naguo ũtaũku nĩguo ũtũmaga ĩĩhaande;
4ũmenyo nĩguo ũiyũragia tũnyũmba twayo,
ũgatũiyũria na indo cia bata, na ũtonga mwega.

5Mũndũ mũũgĩ arĩ ũhoti mũnene,
na mũndũ ũrĩ ũmenyo nĩakĩragĩrĩria kũgĩa na hinya;
6 ^dũgĩthiĩ mbaara-inĩ nĩũbatarĩtio nĩgũtaarwo,
na nĩgeetha ũhootane nĩũbatarĩtio nĩ aheani kĩrĩra aingĩ.

7Ũũgĩ ũrĩ igũrũ mũno, ndũngĩkinyĩrĩka nĩ mũndũ mũkĩĩgu;
rĩrĩa kwagomanwo kĩhingo-inĩ, ndangĩona wa kuuga.

8Mũndũ ũrĩa ũthugundaga ũũru-rĩ,
andũ mamwĩtaga mungumania.
9Mathugunda ma ũrimũ nĩ mehia,
na mũnyũrũrania nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ andũ.

10Ũngĩtuĩka wa kũũrwo nĩ hinya hĩndĩ ya thĩĩna,
hinya waku kaĩ nĩ mũnini-ĩ!

11 ^eHonokia arĩa maratwarĩrĩrio gĩkuũ-inĩ;
girĩrĩria arĩa maratũgũũga merekeire gĩthĩnjĩro.
12 ^fŨngiuga atĩrĩ, “Ũhoro ũcio tũtiraũmenyete,”
githĩ ũrĩa ũthimaga ngoro tiwe ũmenyaga?
Ũrĩa ũrangagĩra muoyo waku-rĩ, githĩ ndooĩ kana nĩguo?
Githĩ ndakaarĩha o mũndũ kũringana na ũrĩa ekĩte?

13Mũrũ wakwa, rĩa ũũkĩ, nĩgũkorwo nĩ mwega;
ũũkĩ uumĩte magua-inĩ ũrĩ mũrĩo ũkĩũcama.
14Ningĩ menya atĩ ũũgĩ ũrĩ mũrĩo harĩ ngoro yaku;
ũngĩgĩa naguo, nĩũkagĩa na kĩĩrĩgĩrĩro,
na kĩĩrĩgĩrĩro gĩaku gĩtigaathira.

15Ndũkanoohie mũndũ mũthingu njĩra-inĩ ũtharĩkĩre nyũmba yake ta mũitũ,
ndũkanahithũkĩre gĩikaro gĩake;
16nĩgũkorwo mũndũ mũthingu o na angĩgũa maita mũgwanja, agũũaga o agĩũkagĩra,
no andũ arĩa aaganu marũndagwo nĩ mũtino.

17 ^gHĩndĩ ĩrĩa thũ yaku yagũa-rĩ, ndũkanamĩkenerere;
hĩndĩ ĩrĩa yahĩngwo-rĩ, ndũkareke ngoro yaku ĩkene,
18nĩguo Jehova ndakone ũndũ ũcio arakare,
akĩhũndũre marakara make kuuma kũrĩ thũ ĩyo.

19 ^hNdũkanathĩĩnĩke ngoro nĩ ũndũ wa andũ arĩa ooru,
kana wĩrirĩrie kũhaanana na arĩa aaganu,
20nĩgũkorwo mũndũ ũrĩa mũũru ndarĩ na mwĩhoko wa thuutha-inĩ,
na tawa wa ũrĩa mwaganu nĩũkahorio.

21 ⁱMũrũ wakwa, wĩtigĩre Jehova na wĩtigĩre mũthamaki,
na ndũkagĩe na ngwatanĩro na andũ arĩa aremi,
22nĩgũkorwo acio eerĩ no mamũrehithĩrie mwanangĩko wa narua,
na nũũ ũngĩmenya nĩ mĩtino ĩrĩkũ mangĩrehe?

Mĩario ĩngĩ ya arĩa Oogĩ

23 ^jO na ici no thimo cia andũ arĩa oogĩ:

Kwenda mwena ũmwe gũkĩra ũrĩa ũngĩ ciira-inĩ ti ũndũ mwega:
24Ũrĩa wothe wĩraga mũndũ ũrĩa ũrĩ na mahĩtia atĩrĩ, “Wee ndũrĩ na mahĩtia,”
kĩrĩndĩ nĩgĩkamũruma, na athũũrwo nĩ ndũrĩrĩ.

25No arĩa matuagĩra andũ arĩa aaganu ciira,
nĩmakona wega, na magĩe na kĩrathimo kĩega.

26Icookio rĩa wĩhokeku
nĩ ta kĩmumunyano kĩa mĩromo.

27Rĩĩkia wĩra wa gũtua mwako na nja,
na ũhaarĩrie mĩgũnda yaku;
thuutha ũcio cooka wĩakĩre nyũmba.

28 ^kNdũkanarute ũira ũigĩrĩre mũndũ wa itũũra rĩaku kĩgeenyo,
kana ũheenanie na mĩromo yaku.
29 ^lNdũkanoige atĩrĩ, “Ngũmwĩka o ta ũrĩa anjĩkĩte;
ngwĩrĩhĩria harĩ mũndũ ũcio kũringana na ũrĩa eekire.”

30 ^mNdaahĩtũkĩire mũgũnda-inĩ wa kĩgũũta,
ngĩhĩtũkĩra mũgũnda-inĩ wa mĩthabibũ wa mũndũ ũtooĩ gũkũũrana maũndũ;
31na rĩrĩ, mĩigua yamerete kũndũ guothe,
na mũgũnda ũkaiyũra riya,
naruo rũthingo rwa mahiga rũkamomoka.
32Nĩndacũũranirie na ngoro yakwa maũndũ macio ndonire,
na ngĩĩruta ũndũ kuumana na ũrĩa ndonire:
33 ⁿMũtugo wa gũkoma hanini,
gũcooka toro hanini, gũkũnja moko hanini ũhurũke;
34 ^onaguo ũthĩĩni ũgaagũkorerera ta mũitũ,
na wagi ũgũkorerere ta mũndũ wĩohete indo cia mbaara.